- اطلاعات حساس کاربران مانند نام کاربری، رمز عبور، اطلاعات بانکی و سایر اطلاعات شخصی را به سرقت ببرد.
- محتوای وبسایت را تغییر دهد و تبلیغات مخرب نمایش دهد.
- کاربران را به وب‌سایت‌های مخرب هدایت کند.
- کنترل مرورگر کاربر را به دست گرفته و اقدامات مخرب انجام دهد.
تکنیک‌های مختلف حملات XSS وابسته به نوع ورودی‌ها و خروجی‌های وبسایت هستند. این حملات می‌توانند به صورت انعکاسی (Reflected) یا ذخیره‌شده (Stored) صورت بگیرند. برای جلوگیری از این نوع حملات، اقداماتی نظیر اعتبارسنجی دقیق ورودی‌ها، استفاده از خروجی امن (Output Encoding)، و اطمینان از به‌روز بودن نرم‌افزارها و سیستم‌ها اساسی می‌باشند.
نحوه عملکرد حملات Cross-Site Scripting (XSS):
حملات XSS زمانی رخ می‌دهند که یک برنامه وب به طور نادرست ورودی‌های کاربران را در صفحات وب نمایش می‌دهد. این حملات شامل مراحل زیر می‌شوند:
1. تزریق کد مخرب:
- هکر از فرصت‌های موجود در ورودی‌های وبسایت سوء استفاده میکند و کد جاوا اسکریپت مخرب را به صفحات وب یا قسمت‌های دیگر وبسایت تزریق میکند.
- مثال: فرض کنید یک وبسایت دارای فرم نظرسنجی است که به کاربران اجازه می‌دهد نظرات خود را در مورد یک موضوع خاص بنویسند. هکر می‌تواند کد جاوا اسکریپت مخرب را در قسمت نظرات فرم تزریق کند.
2. نمایش بدون اعتبارسنجی:
- وبسایت بدون اعتبارسنجی یا فیلتر کردن درست ورودی‌های کاربر، این کدهای مخرب را در صفحات خود نمایش می‌دهد.
- مثال: اگر وبسایت ورودی‌های فرم را به درستی اعتبارسنجی نکند، کد مخرب تزریق شده توسط هکر در صفحه وب نمایش داده میشود. این کد برای کاربر قابل مشاهده نیست، اما به طور خودکار زمانی که کاربر صفحه را مشاهده میکند، اجرا میشود.
3. اجرای کد مخرب:
زمانی که کاربران صفحات را مشاهده می‌کنند، کدهای جاوا اسکریپت مخرب اجرا شده و به اطلاعات کاربران دسترسی پیدا میکند. این می‌تواند شامل سرقت اطلاعات حساس، جلب کوکی‌ها، یا انجام اقدامات دیگر باشد.
مثال: کد مخرب تزریق شده می‌تواند اقدامات مختلفی را انجام دهد، از جمله:
- سرقت اطلاعات: کد می‌تواند کوکی‌های کاربر را که حاوی اطلاعات شخصی مانند نام کاربری و رمز عبور هستند، به سرقت ببرد.
- تغییر محتوای وبسایت: کد می‌تواند محتوای وبسایت را برای کاربر تغییر دهد، به عنوان مثال، تبلیغات مخرب را نمایش دهد یا محتوای واقعی وبسایت را پنهان کند.
- کنترل مرورگر کاربر: کد می‌تواند مرورگر کاربر را کنترل کند و او را به وب‌سایت‌های مخرب هدایت کند.
مطالعه بیشتر: آدرس ip چیست و چگونه کار میکند؟
یک نمونه واقعی از حمله XSS:
در سال 2011، هکرها از یک حمله XSS برای سرقت اطلاعات شخصی از کاربران Gmail استفاده کردند. هکرها کد مخرب را در یک آگهی تبلیغاتی تزریق کردند که در Gmail کاربران نمایش داده می‌شد. زمانی که کاربران روی آگهی کلیک می‌کردند، کد مخرب اجرا می‌شد و کوکی‌های آنها را که حاوی اطلاعات ورود به سیستم Gmail آنها بود، به سرقت می‌برد.
مراحل حمله:
- تزریق کد مخرب: هکرها کد جاوا اسکریپت مخرب را در آگهی تبلیغاتی که در شبکه تبلیغاتی Google نمایش داده می‌شد، تزریق کردند.
- نمایش کد مخرب: آگهی آلوده در Gmail کاربران نمایش داده شد.
- اجرای کد مخرب: زمانی که کاربران روی آگهی کلیک می‌کردند، کد مخرب اجرا می‌شد و کوکی‌های آنها را به سرقت می‌برد.
تاثیرات حمله:
- اطلاعات شخصی هزاران کاربر Gmail به سرقت رفت.
- هکرها می‌توانستند از اطلاعات دزدیده شده برای دسترسی به حساب‌های Gmail کاربران و انجام اقدامات مخرب استفاده کنند.
راه‌های پیشگیری از این حمله توسط google:
Google اقداماتی را برای جلوگیری از تکرار این حمله انجام داده است، از جمله:
بررسی دقیق‌تر آگهی‌ها قبل از نمایش آنها: Google اکنون آگهی‌ها را قبل از نمایش به طور دقیق‌تر بررسی میکند تا از وجود کد مخرب در آنها اطمینان حاصل کند.
استفاده از sandboxing برای آگهی‌ها: Google اکنون از sandboxing برای آگهی‌ها استفاده میکند. این به این معنی است که کد JavaScript در یک محیط جداگانه اجرا میشود و به سایر قسمت‌های مرورگر کاربر دسترسی ندارد.
مطالعه بیشتر: حمله Brute-Force چیست؟ چگونه با آن مقابله کنیم؟
انواع حملات XSS:
XSS انعکاسی (Reflected XSS):
- در حمله XSS انعکاسی، هکر کد مخرب را به صورت مستقیم در یک URL یا فرم وبسایت تزریق میکند. زمانی که کاربر URL را باز میکند یا اطلاعاتی را در فرم ارسال میکند، کد مخرب به صورت فوری اجرا میشود. این نوع حمله از طریق تزریق کدهای جاوا اسکریپت به صفحه وب انجام میشود و اطلاعات کاربر را به صورت غیرمجاز جلب میکند.
XSS ذخیره‌شده (Stored XSS):
- در حمله XSS ذخیره‌شده، هکر کد مخرب را در محتوای وبسایت، مانند نظرات یا پست‌ها، ذخیره میکند. زمانی که کاربر محتوای آلوده را مشاهده میکند، کد مخرب به صورت اجرایی تبدیل میشود. این نوع حمله اغلب در بخش‌هایی از وبسایت که اطلاعات ذخیره می‌شوند (مثل فرم‌ها، نظرات، یا پروفایل کاربران) اتفاق می‌افتد و می‌تواند برای سرقت اطلاعات حساس یا ایجاد آسیب به وبسایت مورد هدف مورد استفاده قرار گیرد.
نمونه‌ای از حمله XSS انعکاسی:
فرض کنید در یک وبسایت خرید آنلاین هستید و قصد دارید نظری درباره یک محصول خاص بنویسید. هکر می‌تواند با استفاده از یک لینک مخرب، شما را فریب دهد و اطلاعات شما را به سرقت ببرد.
مراحل انجام حمله:
- هکر یک لینک مخرب ایجاد میکند:
هکر کد جاوا اسکریپت مخرب را در یک URL مخفی میکند. این URL ممکن است شبیه به URL واقعی وبسایت باشد، اما در واقع به یک وبسایت مخرب هدایت میشود.
- هکر لینک را به شما می‌دهد:
هکر می‌تواند این لینک را از طریق ایمیل، پیام خصوصی در شبکه‌های اجتماعی، یا در بخش نظرات وبسایت به شما ارسال کند.
- شما روی لینک کلیک می‌کنید:
زمانی که شما روی لینک کلیک می‌کنید، مرورگر شما به وبسایت مخرب هدایت میشود.
- وبسایت کد مخرب را اجرا میکند:
وبسایت مخرب کد جاوا اسکریپت مخرب را که در URL پنهان شده بود، اجرا میکند.
- هکر اطلاعات شما را می‌دزدد:
کد مخرب می‌تواند اطلاعات شخصی شما مانند نام کاربری، رمز عبور، اطلاعات کارت بانکی و سایر اطلاعات حساس را به سرقت ببرد.
مثال:
فرض کنید هکر لینک زیر را برای شما ارسال میکند:
https://www.websitename.com/product/123?comment=This%20is%20a%20comment%20and%20also%20<script>alert('Your%20information%20has%20been%20stolen!');</script>
این URL به نظر می‌رسد که به صفحه محصولی با شناسه 123 در وبسایت “[نشانی وب نامعتبر برداشته شد]” هدایت میشود. اما در واقع، کد جاوا اسکریپت مخرب <script>alert('Your information has been stolen!');</script> در URL پنهان شده است.
زمانی که شما روی این لینک کلیک می‌کنید، مرورگر شما به وبسایت “[نشانی وب نامعتبر برداشته شد]” هدایت میشود و کد مخرب اجرا میشود. سپس، یک پنجره پاپ‌آپ ظاهر میشود که به شما هشدار می‌دهد اطلاعات شما به سرقت رفته است.
راه‌های پیشگیری از حمله XSS انعکاسی:
- روی لینک‌های مشکوک کلیک نکنید: از کلیک کردن روی لینک‌هایی که در ایمیل‌ها، پیام‌های خصوصی در شبکه‌های اجتماعی، یا در بخش نظرات وب‌سایت‌ها دریافت می‌کنید، خودداری کنید، مگر اینکه از منبع آنها مطمئن باشید.
- از وب‌سایت‌های معتبر استفاده کنید: فقط از وب‌سایت‌های معتبر و شناخته شده برای خرید آنلاین و سایر فعالیت‌های آنلاین خود استفاده کنید.
- مرورگر خود را به روز نگه دارید: همیشه از آخرین نسخه مرورگر خود استفاده کنید. مرورگرهای جدیدتر به طور مرتب با وصله‌های امنیتی به‌روزرسانی می‌شوند که می‌توانند از حملات XSS انعکاسی جلوگیری کنند.
- از افزونه‌های امنیتی استفاده کنید: از افزونه‌های امنیتی مانند NoScript یا uBlock Origin در مرورگر خود استفاده کنید. این افزونه‌ها می‌توانند به شما در مسدود کردن اسکریپت‌های مخرب و جلوگیری از حملات XSS انعکاسی کمک کنند.
مطالعه بیشتر: حملات تزریق (SQL Injection) چیست؟
نمونه‌ای از حمله XSS ذخیره‌شده:
فرض کنید در یک وبسایت شبکه اجتماعی مانند فیس‌بوک، توییتر یا اینستاگرام عضو هستید. هکر می‌تواند با تزریق کد جاوا اسکریپت مخرب در پروفایل شما، اطلاعات شما را به سرقت ببرد.
مراحل انجام حمله:
- هکر کد مخرب را تزریق میکند:
هکر کد جاوا اسکریپت مخرب را در قسمت نظرات، پست‌ها یا پروفایل شما در وبسایت شبکه اجتماعی تزریق میکند.
- وبسایت کد مخرب را ذخیره میکند:
وبسایت کد مخرب را در پایگاه داده خود ذخیره میکند.
- شما یا سایر کاربران کد مخرب را اجرا می‌کنند:
زمانی که شما یا سایر کاربران پروفایل شما را مشاهده می‌کنید، کد مخرب به طور خودکار اجرا میشود.
- هکر اطلاعات شما را می‌دزدد:
کد مخرب می‌تواند اطلاعات شخصی شما مانند نام کاربری، رمز عبور، اطلاعات کارت بانکی و سایر اطلاعات حساس را به سرقت ببرد.
مثال:
فرض کنید هکر کد جاوا اسکریپت زیر را در قسمت نظرات پروفایل شما در فیس‌بوک تزریق میکند:
<script>alert('Your information has been stolen!');</script>
زمانی که شما یا سایر کاربران پروفایل شما را مشاهده می‌کنید، کد مخرب اجرا میشود و یک پنجره پاپ‌آپ ظاهر میشود که به شما هشدار می‌دهد اطلاعات شما به سرقت رفته است.
راه‌های پیشگیری از حمله XSS ذخیره‌شده:
- محتوای ورودی را فیلتر کنید: اگر صاحب یک وبسایت هستید، باید تمام محتوای ورودی کاربران را قبل از ذخیره شدن در پایگاه داده وبسایت فیلتر کنید. این کار می‌تواند شامل حذف کدهای جاوا اسکریپت و سایر کدهای مخرب باشد.
- از خروجی امن استفاده کنید: زمانی که محتوای کاربر را در وبسایت خود نمایش می‌دهید، از توابع خروجی امن استفاده کنید. این کار می‌تواند شامل رمزگذاری کدهای جاوا اسکریپت و سایر کدهای مخرب باشد.
- مرورگر خود را به روز نگه دارید: همیشه از آخرین نسخه مرورگر خود استفاده کنید. مرورگرهای جدیدتر به طور مرتب با وصله‌های امنیتی به‌روزرسانی می‌شوند که می‌توانند از حملات XSS ذخیره‌شده جلوگیری کنند.
- از افزونه‌های امنیتی استفاده کنید: از افزونه‌های امنیتی مانند NoScript یا uBlock Origin در مرورگر خود استفاده کنید. این افزونه‌ها می‌توانند به شما در مسدود کردن اسکریپت‌های مخرب و جلوگیری از حملات XSS ذخیره‌شده کمک کنند.
مطالعه بیشتر: حملات DDoS-یک تهدید جدی برای امنیت سایبری
با به کارگیری این توصیه‌ها و ابزارهای آنلاین می‌توانید امنیت وبسایت و کاربران خود را در برابر حملات XSS به طور قابل توجهی ارتقا دهید.
مطالعه بیشتر:dns چیست؟ راهنمای جامع DNS برای کاربران
راه‌های پیشگیری از حملات Cross-Site Scripting (XSS):
1. اعتبارسنجی ورودی‌های کاربر:
- بررسی دقیق ورودی‌های کاربران و حذف یا فیلتر کردن کاراکترهای مخرب.
- استفاده از کتابخانه‌ها و توابع امن برای اعتبارسنجی ورودی‌ها.
- تطبیق ورودی‌ها با الگوهای مجاز.
2. استفاده از خروجی امن (Output Encoding):
- تبدیل کدهای مخرب به فرمت غیرقابل اجرا برای جلوگیری از اجرای اسکریپت‌های مخرب در مرورگر کاربر.
- استفاده از توابع رمزگذاری مانند HTMLspecialchars() و JavaScriptEncoder.encode() برای تبدیل کدهای مخرب.
3. استفاده از Content Security Policy (CSP):
- تعیین کردن سیاست‌های امنیتی که مشخص می‌کنند کدام منابع می‌توانند در صفحات وب اجرا شوند.
- محدود کردن اسکریپت‌های خارجی و inline.
- استفاده از CSP Level 3 برای کنترل دقیق‌تر منابع.
4. به‌روزرسانی نرم‌افزارها:
- نصب به‌روزرسانی‌های امنیتی برای نرم‌افزارها و سیستم عامل به منظور رفع آسیب‌پذیری‌ها.
- استفاده از نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس و ضد بدافزار.
5. آموزش کاربران:
- آگاهی‌بخشی به کاربران در مورد خطرات حملات XSS و اهمیت عدم کلیک بر روی لینک‌های مشکوک و دانلود فایل‌های ناشناس.
- آموزش کاربران برای بررسی دقیق URLها و آدرس‌های وب‌سایت‌ها.
6. استفاده از HTTPS:
- استفاده از اتصال امن HTTPS برای افزایش امانت داده‌های ارسالی بین مرورگر و سرور.
- رمزنگاری اطلاعات تبادلی بین مرورگر و سرور.
7. محدود کردن استفاده از Cookies:
- تنظیم محدودیت‌های مناسب برای استفاده از کوکی‌ها به منظور جلوگیری از سرقت آنها.
- استفاده از flag HttpOnly برای کوکی‌ها.
8. استفاده از وب فایروال:
- استفاده از وب فایروال‌ها برای شناسایی و مسدود کردن حملات XSS.
- تنظیم قوانین فایروال برای فیلتر کردن ترافیک مخرب.
با انجام اقدامات پیشگیرانه ذکر شده می‌توانید احتمال هک شدن وبسایت خود را به طور قابل توجهی کاهش دهید.
نکات مهم:
- هیچ روشی برای تضمین 100% امنیت در برابر حملات XSS وجود ندارد.
- مهم است که از چندین روش امنیتی به طور همزمان استفاده کنید.
- باید وبسایت خود را به طور مرتب از نظر وجود نقص‌های امنیتی بررسی کنید.
- با رعایت این نکات و استفاده از روش‌های امنیتی مناسب می‌توانید امنیت وبسایت خود را در برابر حملات XSS به طور قابل توجهی افزایش دهید.
